Giftige staalslakken: van afvalstof tot grondstof
De droom van een circulaire economie resulteert weer eens in meer slechts dan goeds. Dit keer zijn het geen batterijen die de omgeving vervuilen, maar zogeheten staalslakken. Staalslak is een restproduct van de staalproductie van grootvervuiler Tata Steel. Onder het mom van hergebruik zijn de staalslakken nu terug te vinden als bouwstof voor stabiliteit of onder asfalt, met alle gevolgen van dien.
Eén bult staalslak is terug te vinden in Eerbeek, op een plek waar eerst afval van een papierfabriek werd gestort. Hier bovenop ligt nu zo’n 240.000 ton staalslakken, als ondergrond voor 15.000 zonnepanelen. Het gebruik van staalslakken als bouwstof valt binnen de wet. Sterker nog, aannemers krijgen subsidies voor het gebruik, omdat ze meehelpen aan het hergebruik van een afvalstof. Klinkt als een win-win, maar niet voor omwonenden. Zij zijn bang voor mogelijke langetermijngevolgen. Is dat terecht?
Staalslak is een afvalproduct bij de productie van staal. Technisch verhaal, maar het komt erop neer dat alle troep die vrijkomt bij de productie van staal opgeslagen zit in deze nieuwe grondstof. Als de slakken niet goed ingepakt zijn en in aanraking komen met water gaan ze reageren waardoor een soort gootsteenontstopper ontstaat. Dit gaat vervolgens bruisen en wordt reactief, waardoor planten dieren en vissen doodgaan. Terechte angst van de omwonenden in Eerbeek dus.
In Friesland is nog een toepassing voor de goedkope ‘bouwstof’ gevonden. Hier liggen de slakken onder het asfalt. Op een aantal plekken is het niet goed ingepakt- en treedt er lekkage op. Boeren durven als gevolg hun koeien niet meer te laten drinken uit omliggende sloten. De burgemeester heeft daarom besloten om de provincie aan te klagen, hij vindt namelijk dat de provincie willens en wetens vervuilende staalslakken als bouwstof heeft gebruikt. Feit blijft alleen dat het ‘circulaire gebruik’ van deze afvalstof nog steeds mag van de wet, hoe lang nog?