PowNed

Schrijver en kunstenaar Jan Cremer (84) overleden

De man die over zichzelf meermaals zei: 'Ik lees niet, ik word gelezen', is niet meer. Op 84-jarige leeftijd is woensdagochtend Jan Cremer overleden. De schrijver die met zijn debuut Ik Jan Cremer in 1964 Nederland in één keer van zijn naoorlogse preutsheid afhielp en met een knal de vrije sixties opende, zal in besloten kring worden begraven. Dat meldt zijn uitgeverij De Bezige Bij. Cremer is een grootmeester van de Nederlandse literatuur die als eerste uitgebreid en gedetailleerd schreef over zijn seksuele escapades. 

  1. Laatste nieuws

En dat deed hij in rauwe, niets verhullende taal. Er ging dan ook een schokgolf door Nederland nadat zijn debuut op de markt kwam. Niet in de minste plaats omdat zijn zelfpromotie als totaal schaamteloos werd ervaren. Nog voordat er een exemplaar was verkocht, drukte hij op de cover 'Een onverbiddelijke bestseller'. Ouders verboden hun kinderen het boek te lezen. Critici waren geschokt door de inhoud. Er werden Kamervragen over gesteld. Een politieagent in Heiloo nam een exemplaar in beslag omdat het boek 'pornografisch' was. Uitgeverij De Bezige Bij werd effectbejag verweten en De Smerige Bij genoemd.

Ondanks alle kritieken, of juist daardoor, groeide het boek voor een hele generatie uit tot het startsein van de seksuele revolutie van de jaren zestig. Het boek wordt nu gezien als een icoon in de Nederlandse literatuur en Cremer verkocht er wereldwijd uiteindelijk 15 miljoen exemplaren van. Het maakte hem schathemeltjerijk en het bood hem de mogelijkheid een andere passie uit te voeren waarin hij uitblonk: schilderen. Daarover zei hij zelf: "Ik heb gewoon een goed boek geschreven dat ik zelf wilde lezen. Zo is het ook met mijn schilderijen die ik graag wil zien." Zijn eigen leven diende steevast als leidraad. "Ik ben vrij fantasieloos, dus ik kan alleen over mijn eigen ervaringen schrijven. Het is de taak van een schilder en schrijver om de boel mooi in de verf te zetten."

De Bezige Bij zegt dat Nederland met het overlijden van Cremer een icoon verliest die de kunst en literatuur ten diepste heeft veranderd. "We zijn intens bedroefd en diep getroffen door zijn dood."