Zon, zee en strafblad: Hoe Nederlandse criminelen onderduiken aan de Costa

Aan de Costa del Sol wonen ruim 10.000 Nederlanders die permanent ons koude kikkerlandje hebben verruild voor de zon. Niet alleen vakantiegangers genieten er van het leven; ook Nederlandse criminelen zoeken er hun toevlucht om politie en justitie te ontwijken. “Het exacte aantal criminelen is lastig te stellen”, zegt onderzoeksjournalist Sandra van den Heuvel. Het Openbaar Ministerie vermoedt op basis van onderschepte berichten dat het om honderden Nederlanders gaat.

FAST NL, een speciaal team, spoort voortvluchtigen met meer dan 300 dagen celstraf op.  In 2024 hebben zij 155 veroordeelde voortvluchtigen in binnen- en buitenland binnengehaald. De Spaanse Coördinator tegen Terrorisme en Georganiseerde Misdaad schat dat er 113 criminele organisaties uit bijna 60 landen actief zijn rond Marbella. “Die criminelen zorgen voor onveiligheid, zoals schietpartijen en intimidatie,” aldus Van de Velde.

Tiplijn 

De tiplijn voor criminelen aan de Spaanse Costa van Meld Misdaad Anoniem is de eerste tiplijn buiten de landsgrenzen. “De tiplijn is echt bedoeld voor de Nederlandse gemeenschap die daar woonachtig is”, laat Van de Velde weten. “Het richt zich op Marbella, Fuengirola, Torremolinos. Echt dat gebied dat heel erg in trek is bij de Nederlandse toeristen, maar ook zeker bij de criminelen.” Met de aanwijzingen van de tiplijn hopen ze voortvluchtige Nederlandse criminelen op te sporen. 

“Het is altijd het beste om verdachte situaties direct te melden bij de lokale autoriteiten, maar er kunnen redenen zijn waarom mensen dat niet willen, kunnen of durven”, vertelt Van de Velde. Daarom is de tiplijn anoniem: “Wij zorgen er voor dat de informatie bij de Nederlandse politie terechtkomt en vervolgens doen zij de coördinatie met de Spaanse politie.” Misdaadjournalist Mick van Wely begrijpt goed dat Nederlanders in Spanje huiverig zijn om naar de politie te stappen: “Ten eerste weet je al niet hoe je bij de juiste persoon terecht komt, maar ook omdat je toch bang bent voor corruptie en of je als buitenlander wel serieus wordt genomen.” 

Samenwerking met Spanje 

Het doel van de tiplijn is om de informatiepositie van de Nederlandse en Spaanse opsporingsdiensten te versterken. “Nederlandse en Spaanse opsporingsdiensten werken al heel goed samen, maar dit is echt een toevoeging op de reguliere werkzaamheden,” stelt Van de Velde. Er zijn steeds meer aanhoudingen en overleveringen vanuit Spanje. Dit jaar zijn er al drie overleveringen geweest van personen tegen wie een ontnemingszaak loopt. Vorige week is er een vierde persoon aangehouden. Bij een ontnemingszaak wordt geld dat verkregen is door het plegen van een strafbaar feit, bijvoorbeeld drugshandel, afgepakt. In deze vier zaken gaat het al om ruim 9 miljoen euro. 

Eerste aanhouding  

Het meldpunt heeft sinds de opening in juni tientallen meldingen ontvangen, laat Van de Velde weten: “Nu ook met het eerste resultaat.” Op 7 juli is de eerste voortvluchtige Nederlandse crimineel opgepakt in Spanje, met behulp van een melding op de tiplijn. 

Hoe herken je een crimineel?

“Als iemand zegt dat hij schilder is maar rijdt in een auto van vijf ton, dan klopt er iets niet,” zegt Van Wely. Meestal komen tips uit het netwerk van criminelen zelf volgens Van Wely: “Ik denk dat het vooral gaat om criminelen die elkaar er bij lappen.” Van de Velde noemt signalen als een luxe levensstijl, dure horloges, veel contant geld en opvallende transacties bij notarissen of makelaars. Vaak zijn het de kleine puzzelstukjes die het verschil maken.

Benieuwd naar alle ervaringen van Mick van Wely met Nederlandse criminelen aan de Spaanse kust? Of wil je graag nog meer over de tiplijn van Meld Misdaad Anoniem van Mitchell van de Velde horen? Luister nu de nieuwste aflevering van Het Misdaadbureau.